शुकदेव दाहाल
स्वास्थ्य आम मानिसको सबैभन्दा ठुलो सम्पत्ति हो । एउटा मानिस जति स्वस्थ हुन्छ उँसग त्यति नै मात्रामा उर्जा खपत भैरहेको हुन्छ । तर एउटा अस्वस्थ मानिसका लागि सबै चिज बिरानो हुन्छ । यसर्थ स्वास्थ्य जीवको अमुल्य सम्पत्ति हो । यति हुँदा हुँदै पनि उपचार नपाएर वा खर्च नभएर मृत्यु भएको खबर हामीले बेला–बेला सुन्ने गरेका छौं । जसले यो भोगेको छ उसको परिवारलाई यो भन्दा दुःखको कुरा अरु के हुनसक्छ । त्यो परिवारमा कति पीडा हुन्छ त्यो केबल भोग्नेलाई मात्र थाहा हुन्छ ।
पछिल्लो समय मुलुकमा लोकतान्त्रिक शासन व्यवस्था स्थापना भएसँगै सरकारले स्वास्थ्य र शिक्षालाई आधारभुत आवश्यकताको रुपमा राख्दै यसालाई अनिवार्य र निःशुल्क बनाएको छ । यो सबैको पहुँचमा पुगेको छैन । धेरै टाठाबाटको पहुँच भन्दा बाहिर जान नसकेको हो कि भन्ने प्रश्नहरु पनि बारम्बार आउने गरेका छन् । यति हुँदा हुँदै पनि स्वास्थ्य क्षेत्रमा भएको सुधारका कारण आम नागरिकले धेरै राहतको महसुश गर्न सक्ने आधारहरु भने तयार भएका छन् । केही वर्षअघि मात्रै सरकारले विभिन्न आठ प्रकारका रोगहरुको निःशुल्क उपचार गर्ने व्यवस्था मिलाईसकेको छ ।
सरकारले निःशुल्क उपचार गर्न सक्ने भनेर घोषणा गरेको आठ रोगमा मुटु रोग, मिर्गौला, क्यान्सर, अल्जाइमर, पार्किन्सन्स, हेड इन्जुरी, स्पाइनल इन्जुरी र सिकलसेल एनिमिया पर्छन् । जसको सरकारी अस्पतालमा निःशुल्क उपचार गर्न सकिन्छ । यद्यपि यि रोगहरुको पनि सबै निः शुल्क भने हुँदैन । यसका लागि सरकारी मापदण्ड भने पालना गर्ने पर्दछ । यो सँगै मुख्य रुपमा पाँच प्रकारका रोगहरुका लागि स्थानीय तहमार्फत प्रति व्यक्ति पाँच हजार दिने व्यवस्था समेत गरिएको छ । अर्को महत्वपूर्ण पक्ष भनेको मिर्गौला रोगबाट पीडित भएकाहरुलाई निःशुल्क डाइलोसिस गर्ने व्यवस्था गरेको छ । तर, त्यो सम्पन्न परिवारका लागि नभई विपन्न वर्गका लागिमात्र भनिएको छ । राज्यको नीति भनेको पैसा नहुनेले पनि उपचार गरुन भन्ने हो । सरकारका यि र यस्ता कदम पक्कै सरकारात्मक छन् ।
यहाँ उल्लेख गर्न खोजिएको पछिल्लो पटक स्वास्थ्य क्षेत्रमा गरिएका केही सुधारको हो । नेपाली कांग्रेसका युवा नेता प्रदिप पौडेलले स्वासथ्य मन्त्रालयको जिम्मेवारी सम्हालेपछि स्वास्थ्य क्षेत्रमा केही सकारात्मक काम भएका छन् । सरकारी अस्पतालहरुमा लाइन बस्ने झण्झटको अन्त्य गर्ने प्रयासदेखि १४ वर्ष मुनिका बालबालिकाको निः शुल्क क्यान्सरको उपचार सेवा हो । यो सँगै केही दिनअघि मात्रै मृतयु पश्चात अंगदान गर्नेको परिवारलाई दुई लाख दिने निर्णय भएको छ । यसले पनि एकजानको मृतयु भएपनि अर्को मानिसको भविष्यलाई उज्यालो बनाउन सहयोग गर्नेछ । यस्तै सकारात्म्क कामको थाली हुँदे जाँदा नै हो देशको विकास हुने । केही गरौं र देशलाई अगाडि बढाऔं भन्ने विचार र भिजन भए हाम्रो जस्तो सुन्दर देश बन्न समय लाग्ने देखिदैन । तर सबै नेतृत्वकर्ताहरुमा देश बनाउने इच्छाशक्ति भने हुनैपर्दछ ।
देश राजनीतिक अधिकारका हिसावले विश्वमा अत्यन्त उत्कृष्ट व्यवस्था हो । लोकतन्त्र जनताका लागि जनताका छोराछोराीले निर्वाचनमार्फत नेतृत्व गर्ने व्यवस्था हो । तर यसलाई गलत रुपमा धनबाद, डनबाद स्त्रीबाद र आफन्तबादका रुपमा प्रयोग हुन पुग्दा देश असफलताको बाटोमा गएको छ । ढिलै भएपनि स्वास्थ्य क्षेत्रमा केही सरकारात्मक काम भैरहेका छन् । यसलाई निरन्तरता दिँदै नागरिलाई अझ निःशुल्क उपचारको व्यवस्था गर्न सरकार सक्षम बन्नै पर्दछ । तबमात्र जनताले भन्नेछन् ,वा, हाम्रो सरकार ।
