सारियो भगवतीको शालिक

धादिड. । वर्षमा तीन पटक स्थानपरिवर्तन गर्ने भगवती माइलाई तेस्रो पटक स्थानान्तरण गरिएको छ । धादिङको त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिका–४ सल्यानकोटकी भगवती माईको शालिक त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिका–६ हान्सेबजारस्थित मैथानबेँसीमा सारिएको हो । सयौं कोसेलीले रातो आवरणले सजिएकी त्रिपुरासुन्दरी भगवती माई बुधबार विहान माइतमा खसेकी छन् ।एक वर्षभित्र घर, माइत र मावली गरी तीन स्थानमा भगवतीको मूर्तिको पूजा गर्ने अनौठो र रोचक परम्परा छ । यही परम्पराअनुसार भगवतीको घर भनेर चिनिने सल्यानकोट डाँडाको मन्दिर आज बिहान माइती भनिने मैथानबेँसीको मन्दिरमा सारिएको स्थानीयवासी शिवप्रसाद सापकोटाले जानकारी दिए । रोचक कुरा त के छ भने बाकसभित्र राखिएको भगवतीको मूर्तिलाई भक्तजनले छुन नपाउने उनले बताए ।सापकोटाले भने, ुयो विगतको अभ्यास हो । तपाईं परमेश्वरलाई छुन वा देख्न सक्नुहुन्न। बाहिरबाट हेर्दा फूल चढाउनु हो । मध्यरातदेखि नै सयौं भक्तजन देवीको दर्शनका लागि सडक कुरेर बसेका छन् । मूर्ति देख्न र छुन नसके पनि सडकमा जम्मा भएका भक्तजनले टाढैबाट दर्शन गर्ने गरेको उनले बताए । वडा दशैँको चौथो दिन दसैँघरबाट पूर्वतर्फको सल्यानकोटमा सारिएको मूर्तिलाई आज नवघीघर अगिन्चोक हाँसे बजार मन्दिरमा सारिएको थियो ।

राना मगर, तिमिल्सिना र सापकोटा थारका पुजारीले त्रिपुरासुन्दरी भगवतीमाईका मूर्ति र सरसामान पिठ्यूँमा बोक्ने चलन रहेको सापकोटाको भनाइ छ । वर्षमा तीन पटक यसरी मूर्तिलाई मन्दिरमा पु¥याइन्छ । राना मगर थारका स्थानीय पुजारी सापकोटा र तिमल्सिनाबाहेक कसैले पनि देख्न र छुन नपाउने उनले बताए ।
स्थानीय अगुवा कृष्णकुमार श्रेष्ठका अनुसार यी तीन कुराबाहेक मन्दिरमा पुग्ने जोकोहीले पनि मन्दिरको मूलढोकाबाटै भगवतीको पूजा गर्नुपर्छ । उहाँका अनुसार यहाँ आउने भक्तजनले आफ्नो मनोकामना पूरा गर्न टाढाबाट देवीको पूजा गर्छन् ।
श्रेष्ठका अनुसार भगवतीका विभिन्न मन्दिरको बसाइँसराइलाई विवाहित महिलाले आफ्नो अधिकांश समय कार्यस्थलमा बिताउने, दशैँ तिहारलगायत चाडबाडमा मामाघर जाने र जाडोमा बिदा हुने भएकाले केही समय माइतीमा बस्न पाउने परम्परासँग तुलना गरिएको छ । सोही परम्पराअनुसार सल्यानकोटमा रहेका दुई मन्दिरमध्ये घटस्थापनादेखि कोजाग्रत पूर्णिमासम्म पूर्वपट्टिको मन्दिरमा भगवतीको पूजा गरिन्छ ।
स्थानीय पुजारी अर्जुन सापकोटाका अनुसार भगवतीलाई अगिन्चोक गाविसको बेँसीको मन्दिरमा कात्तिकदेखि चैतसम्म राखिन्छ । जसलाई भगवतीको माइती भनिन्छ । सल्यानकोटको पश्चिम थुम्कामा रहेको अर्को मन्दिरमा राखेर वर्षमा आठ महिनाभन्दा बढी भगवतीको पूजा गर्ने चलन रहेको उनले बताए । यसलाई भगवतीको कर्मथलो मानिन्छ,ु उनले भने।
ुपुजारीले मात्र छुन सक्ने मूर्तिको आकार वा बाकसभित्र के छ भन्ने कुरा सर्वसाधारणले देख्न सकेका छैनन्। हामी हरेक वर्ष मेला हेर्न आउँछौं । तर छुन वा देख्न सम्भव छैन। यो परम्परादेखि नै परम्परा रहिआएको छ । यो परम्परालाई हामी परिवर्तन गर्न सक्दैनौं,ु मेला हेर्न आएकी देवकी अधिकारीले भनिन्।
पृथ्वीनारायण शाह नेपाल एकीकरणका क्रममा छिमेकी जिल्ला गोरखाबाट नुवाकोट आक्रमण गर्न जाँदा यही मन्दिर नजिकै बसेका थिए र रातको समयमा एक केटीले उनलाई सपनामा आशीर्वाद दिएकी थिइन् । सदरमुकाम धादिङबेँसीबाट ४० किलोमिटर उत्तरमा रहेको यस मन्दिरमा छिमेकी जिल्ला गोरखा, नुवाकोट, चितवन, काठमाडौँलगायत स्थानबाट भक्तजन जात्रा हेर्न आउने गरेका छन् ।
त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिका–४ सल्यानकोट डाँडाको मन्दिरबाट करिब तीन घण्टाको पैदल दूरीमा रहेको त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिका–६ मैथानबेँसीको मन्दिरमा कात्तिक महिनामा भगवतीको मूर्ति ल्याइन्छ । यसरी यस वर्षको जात्रा देवीदेवतासँगै समाप्त हुन्छ ।